izmir-eğirdir demiryolu ne demek?

50x50px{{!}}upright=1.20 | logo_alt = | resim = | resim_width = frameless{{!}}300x300px{{!}}upright=1.20 | resim_alt = | başlık = | sistem = TCDD | durum = İşletmede | bölge = 3. & 7. Bölge | başlangıç = İzmir Alsancak Garı | bitiş = Bozanönü Tren İstasyonu (Günümüzde)
Eğirdir Garı (Eskiden) | istasyonlar = 62 (İşletmede)
115 (Toplam) | rotalar = | sefer = | açılış = 1858 - 1912¹ | kapanış = | sahibi = TCDD | işletmeci = TCDD Taşımacılık | depo = İzmir, Denizli | hat_uzunluğu = (Ana Hat)\ (Şube Hatları) | açıklık = Standart (1435 mm) | kabin_sistemi = | hız_km/s = | hız_mph = | hız = | yükseklik_m = | yükseklik_ft = | yükseklik = | rota_sayısı = | el = 25 kV AA Katener (Alsancak - Selçuk) | website = http://www.tcdd.gov.tr | harita =

| harita_durumu = 1 }} İzmir-Alsancak - Eğirdir demiryolu, Türkiye'nin batısında ve güneybatısında, İzmir ile Eğirdir arasında bulunan TCDD'ye ait uzunluğundaki ana demiryolu hattıdır.

Ege Bölgesi'nde Kıyı Ege'yi İç Ege'ye bağlayan ve Türkiye'nin en eski demiryolu hattı olan hat, TCDD 3. ve 7. Bölge'nin sorumluluk alanı içerisinde yer almakta ve TCDD Taşımacılık tarafından işletilen Göller Ekspresi Anahat Trenleri'ne² ve Basmane - Denizli, Basmane - Ödemiş, Basmane - Tire, Basmane - Nazilli, Söke - Denizli ve Söke - Nazilli Bölgesel Trenleri'ne³ ile İZBAN A.Ş. tarafından işletilen Banliyö Trenleri'ne⁴ hizmet vermektedir.

Tarihçe

Osmanlı hükûmeti, İngiliz sermayeli Ottoman Railway Company / Osmanlı Demiryolu Şirketi (ORC)'ne 22 Eylül 1856'da İzmir'den Aydın'a demiryolu inşa edilmesi için imtiyaz vermiştir. Aynı yıl inşasına başlanan demiryolu hattı 30 Ekim 1858'de Gaziemir'e ulaşarak kısmen hizmete girmiş ve Türkiye'deki ilk demiryolu hattı olmuştur. ORC Şirketi'nin yaşadığı mali sıkıntılar sebebiyle demiryolu hattının kalan kısımlarının inşası kısmen yavaşlamış olsa da hat 24 Aralık 1860'ta Torbalı'ya, 15 Kasım 1862'de Selçuk'a ve 1 Temmuz 1866'da ise Aydın'a ulaşarak tamamen hizmete girmiştir.⁵

ORC Şirketi 1881'de mevcut hattın Aydın'dan Denizli ve Dinar'a uzatılması için yeni bir imtiyaz elde etmiştir. Aynı yıl inşasına başlanan demiryolu hattı, 1 Temmuz 1882'de Sarayköy'e ve inşaat işlerindeki kısa süreli bir gecikmenin ardından 13 Ocak 1889'da ise Denizli ve Dinar'a ulaşmıştır.⁶

İngiliz sermayeli ORC Şirketi, Alman sermayeli Chemins de Fer Ottomans d'Anatolie / Osmanlı Anadolu Demiryolları (CFOA) Şirketi ile rekabet edebilmek için demiryolu hattını Konya'ya kadar uzatmayı amaçlamış ve bu kapsamda 1912'de hat Eğirdir'e uzatılmıştır. Ancak gerek yetersiz planlama gerekse de 1914'te I. Dünya Savaşı'nın başlaması nedeniyle hattaki tüm inşa faaliyetleri durdurulmuştur. Savaş sırasında demiryolu hattına Osmanlı hükûmeti tarafından ele konulmuş ve hat askeri birliklerin taşınması için kullanılmıştır. ORC Şirketi, savaştan sonra demiryolu hattının kontrolünü tekrar eline almış, ancak herhangi bir hat uzatma faaliyetinde bulunmamıştır.⁷

ORC Şirketi ana hat imtiyazı haricinde aldığı küçük çaplı imtiyazlarla daha kısa hatlar da inşa etmiştir. Bu kapsamda 30 Ekim 1858'de Gaziemir - Seydiköy şube demiryolu, 27 Temmuz 1860'ta Şirinyer - Buca şube demiryolu, 1883 ve 1884'te Torbalı - Çatal - Ödemiş demiryolu ve Çatal - Tire şube demiryolu, 13 Ekim 1889'da Goncalı - Denizli şube demiryolu, 29 Aralık 1889'da Sütlaç - Çivril şube demiryolu ve 1 Aralık 1890'da ise Ortaklar - Söke şube demiryolu hizmete girmiştir.⁸

1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra alınan demiryollarının millileştirilmesi kararı kapsamında ORC Şirketi 1 Haziran 1935'te TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait tüm demiryolu hatları TCDD'nin denetimine girmiştir.⁹

Hat TCDD tarafından devralındıktan sonra 1936'da Afyonkarahisar - Karakuyu demiryolu ile Afyonkarahisar'a, Gümüşgün - Burdur şube demiryolu ile Burdur'a ve Bozanönü - Isparta şube demiryolu ile Isparta'ya demiryolu bağlantısı sağlanmıştır

Hattın doğu aksındaki son istasyonu olan Eğirdir Garı, 2003'te kapatılmış ve hat, batıda Bozanönü - Isparta şube demiryolu'nun başlangıç noktası olan Bozanönü Tren İstasyonu'nda bitecek şekilde yeniden düzenlenmiştir. Böylece hattın toplam uzunluğu olmuştur.

Hattın kısımları ve açılma tarihleri

Güzergâh	Mesafe	Hat	Hizmete Giriş Yılı¹⁰
İzmir Alsancak Garı - Şirinyer - Gaziemir	{{Dönüştürme\|13,965\|km	mi	in}}
Gaziemir - Seydiköy	~{{Dönüştürme\|1,400\|km	mi	in}}
Şirinyer - Buca	~{{Dönüştürme\|2,400\|km	mi	in}}
Gaziemir - Torbalı	{{Dönüştürme\|34,622\|km	mi	in}}
Torbalı - Kozpınar	{{Dönüştürme\|17,729\|km	mi	in}}
Kozpınar - Selçuk	{{Dönüştürme\|10,748\|km	mi	in}}
Selçuk - Ortaklar - Aydın Garı	{{Dönüştürme\|52,948\|km	mi	in}}
Aydın Garı - Kuyucak	{{Dönüştürme\|56,932\|km	mi	in}}
Kuyucak - Sarayköy	{{Dönüştürme\|43,825\|km	mi	in}}
Torbalı - Çatal	{{Dönüştürme\|36,480\|km	mi	in}}
Çatal - Tire Garı	{{Dönüştürme\|11,061\|km	mi	in}}
Çatal - Ödemiş Garı	{{Dönüştürme\|24,898\|km	mi	in}}
Sarayköy - Goncalı - Sütlaç - Dinar	{{Dönüştürme\|144,256\|km	mi	in}}
Goncalı - Denizli Garı	{{Dönüştürme\|9,409\|km	mi	in}}
Sütlaç - Çivril Garı	{{Dönüştürme\|30,225\|km	mi	in}}
Ortaklar - Söke Garı	{{Dönüştürme\|22,012\|km	mi	in}}
Dinar - Gümüşgün - Bozanönü - Eğirdir Garı	{{Dönüştürme\|95,275\|km	mi	in}}
Bozanönü - Isparta Garı	{{Dönüştürme\|13,199\|km	mi	in}}
Gümüşgün - Burdur Garı	{{Dönüştürme\|23,910\|km	mi	in}}
Nazilli - Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası	~{{Dönüştürme\|2,400\|km	mi	in}}
Ödemiş Garı - Ödemiş Şehir Garı	~{{Dönüştürme\|1,535\|km	mi	in}}